noclegi na wczasy

Zabytki Szczecińskie - zabytki w Szczecinie

20 października 2010r.

Zamek Książąt Pomorskich. Na wgórzu zamkowym zlokalizowany był niegdyś gród. W trakcie badań archeologicznych w roku 1947 natrafiono na 11 warstw osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Najniższa warstwa zalegała na głębokości 4,60 m od poziomu obecnego dziedzińca zamkowego. Znalezione tam przedmioty dokumentują istnienie osadnictwa prasłowiańskiego sprzed 2500 lat. Pierwszą budowlą murowaną był tzw. Stary Dom, siedziba księcia Barnima III, wzniesiona w roku 1346 na koszt rady miejskiej. W sąsiedztwie wzniesiono kaplicę otoczoną wysokim murem cmentarnym. Nieco później książę wzniósł na miejscu małej kaplicy kościół poświęcony również św. Ottonowi. W tym samym okresie powstał drugi budynek dworski (tzw. Nowy Dom) w miejscu dzisiejszego skrzydła południowego. Gruntownej przebudowy tego budynku dokonał następnie Bogusław X pod koniec XV stulecia. Książę nie szczędził ani trudu, ani pieniędzy, aby architektura budynku i wystrój wnętrz wypadły okazale. Sale reprezentacyjne tego budynku należały wówczas do najwspanialszych w Europie północnej. Syn Bogusława X i Anny Jagiellonki, Barnim XI wzniósł pięć dalszych budynków. W miejscu dzisiejszego skrzydła wschodniego od strony Odry stały szeregowo: kuchnie, piekarnie i browar. Z zachodu, w linii wieży więziennej, stały: kancelaria i apartamenty księcia oraz sala rycerska. Zasadniczej przebudowy kompleksu zamkowego w stylu renesansowym dokonał następnie książę Jan Fryderyk w latach 1575—1577. Zburzono kościół zamkowy, Stary Dom i budynki położone po stronie zachodniej. Dobudowano skrzydło północne i zachodnie, przebudowano skrzydło wschodnie. Całość zrealizowano według maniery włoskiej, przez włoskich budowniczych. Nowe skrzydła posiadały teraz trzy kondygnacje i zwieńczone były polską attyką. Bogate hełmy wieńczące trzy wieże: Zegarową, Więzienną i Dzwonów, oraz zdobne szczyty skrzydła południowego stanowiły wysokościowe akcenty, kontrastujące z długimi elewacjami renesansowego założenia. W latach 1616—1619 powstało piąte skrzydło zamkowe, zwane muzealnym. Usytuowano je równolegle do skrzydła zachodniego. Budowę tę rozpoczął książę Filip II, największy z mecenasów sztuki wśród książąt pomorskich. W pomieszczeniach tego skrzydła zgromadzono wielką ilość dzieł sztuki, piśmiennictwa oraz innych cennych przedmiotów. Wraz ze śmiercią Bogusława XIV (1637) skończył się okres świetności zamku. Większość majątku ruchomego odziedziczył siostrzeniec księcia, Ernest Bogusław Croy, pozostała część została rozgrabiona. Od roku 1637 rezydował na zamku szwedzki gubernator Bjelke, a później jego następca generał major Johann Lilljehbók. W czasie oblężenia miasta przez Brandenburczyków w roku 1677 zamek ucierpiał od artylerii. Po ponownym objęciu władzy przez Szwedów przystąpiono do odbudowy. Roboty prowadził Johann Fredrik Eosander Gothe według projektu wielkiego szwedzkiego architekta Nicodemusa Tessina. Na Wieży Zegarowej zainstalowano nowy, wspaniały zegar, wykonany przez Szweda Kaspra Ritardy. W związku z planowanym przyjazdem królowej Katarzyny, małżonki Stanisława Leszczyńskiego, na polecenie króla Szwecji Karola XII rada miejska odpowiednio urządziła i wyposażyła zamek, który w latach 1705—1709 był jej rezydencją wraz z całym licznym dworem. Po kupieniu Szczecina przez króla pruskiego przystąpiono do przebudowy zamku. Niefrasobliwe i beztroskie wyburzenia, rozbiórki i przeróbki odebrały zamkowi jego dotychczasowy styl i charakter. Prawdopodobnie i wnętrza straciły wówczas dużo ze swej dawnej wspaniałości. W XIX wieku zamek wykorzystany był na cele administracji, są downictwa i na archiwa. Obudowany wysokimi kamienicami czynszowymi, stracił swą dominującą rolę w sylwetce miasta. W czasie nalotu bombowego w roku 1944 zamek uległ zniszczeniu w 60%. Z wyposażenia wnętrz nie zostało ani śladu. Do pierwszych robót zabezpieczających przystąpiono już w roku 1947. Do właściwej odbudowy przystąpiono jednak dopiero w roku 1958. Tymczasem prowadzono prace archeologiczne oraz studia architektoniczne. Koszt odbudowy całego zamku obliczono wówczas na 45 min zł. Obecnie odbudowane są tylko dwa skrzydła, służące miastu i województwu jako ośrodek nauki i kultury. Baszta Siedmiu Płaszczy. Średniowieczne mury obronne Szczecina miały 2510 m długości, z czego na długości 610 m biegły wzdłuż brzegu Odry. Umacniały je 4 bramy miejskie, 7 baszt okrągłych, 14 kwadratowych, 1 sześcioboczna i 15 czatowni. Baszta Siedmiu Płaszczy jest jedyną pozostałością z tych obwarowań. Średnica zewnętrzna baszty wynosi 9 m, a grubość murów 2,70 m. Układ cegieł w murze jest tzw. polski. Baszta miała jedną kondygnację piwniczną i dwie naziemne, a jej zadaniem było flankowanie szyi Bramy Panieńskiej. Nazwa baszty związana jest z następującą legendą: W dniu św. Łucji (13 grudnia) 1496 roku wyruszył ze Szczecina na pielgrzymkę do Ziemi Świętej książę Bogusław X na czele wspaniałego orszaku na 300 koniach. Bogusław zabrał ze sobą najwybitniejszych mężów, a celem pielgrzymki było nie tylko odwiedzenie Jerozolimy, ale również chęć nawiązania osobistych kontaktów z ówczesnym wielkim światem politycznym oraz poznanie osiągnięć gospodarczych innych krajów. Była to raczej doczesna podróż dyplomatyczna. Aby godnie zaprezentować się w dalekich krajach, książę nabył od obcych kupców piękny, złotem tkany brokat. Zwoławszy na zamek siedmiu krawców, wręczył każdemu sztukę materiału i płaszcze szyć polecił. Który najpiękniejszym się okaże, w tym w drogę wyruszy. Już nazajutrz donieśli dworzanie, że po mieście paradują żony krawców w książęcych brokatach. Rozsierdził się strasznie książę i siedmiu krawców wraz z siedmioma żonami w baszcie uwięzić kazał. Ku przestrodze i nauce... Barokowa fontanna na placu Orła Białego wzniesiona została w latach 1729—1732. Wodę do fontanny, z której czerpała ją ludność na swój użytek, sprowadzano ze źródeł na Wzgórzach Warszewskich drewnianymi rurami. Rurociągi ułożone zostały przez Szwajcara Abrahama Du-bendorfa. Były to połączone żelaznymi pierścieniami dębowe pnie o średnicy 30 cm, z wywierconym dziesięciocentyme-trowym otworem. Roboty rzeźbiarskie w piaskowcu i wapieniu wykonali Koch i Angere według projektu Graela. Wody było zawsze tyle, że nawet w najsuchszej porze roku fontanna dawała 768 dużych beczek wody. W roku 1866 podłączono fontannę do wodociągowej sieci miejskiej. Kamienica Loitzów na Starym Rynku. Podwaliny pod fortunę domu handlowego Loitzów położył w połowie XV wieku Hans I Loitz, bogacąc się na handlu śledziami. Odtąd Loitzowie zasiadali w radzie miejskiej, piastowali różne wysokie urzędy miejskie, ciesząc się ogólnym szacunkiem i poważaniem. W połowie XVI wieku kierownictwo domu handlowego sprawowali wspólnie czterej bracia: Hans III kierował centralą w Szczecinie, Michał i Szymon filią w Gdańsku, a Stefan filią w Luksemburgu. Poza różnymi operacjami finansowymi handlowali również zbożem i solą. Zasięg ich penetracji handlowej był imponujący: Polska, Brandenburgia, Dania, Anglia, Islandia, Portugalia, Francja i Wołoszczyzna. Nadmierne ryzykanctwo, niewypłacalność dłużników i ogólna ciężka sytuacja handlu szczecińskiego sprawiły, że w roku 1572 Loitzowie zbankrutowali. Hans uciekł potajemnie wraz z rodziną do swojej posiadłości na terenie Polski, pozostając tam pod ochroną króla Zygmunta Augu sta, który winien był Loitzom 25 tys. talarów. Bankructwo Loitzów przez wiele dziesiątek lat zaciążyło na życiu gospodarczym Szczecina i Pomorza, bardziej niż zniszczenia wojenne — wspomina kronikarz. Jak swierdzono później, niedobór w kasie wynosił 20 beczek złota (!). Zewnętrznym wyrazem świetności omawianego domu handlowego była kamienica, w której mieścił się główny kantor. Zbudowana w roku 1547, otrzymała architekturę okresu przejściowego, łączącą gotyckie tradycje z nowym renesansowym nurtem. Katedra Sw. Jakuba poświęcona została uroczyście w roku 1187 przez biskupa Zygfryda z Kamienia. W ciągu wieków uległa wielokrotnie rozbudowie i przebudowie. W roku 1456 zawaliła się wieża, rozbijając organy. W roku. 16Ó3, po zniszczeniu wieży przez uderzenie pioruna, podwyższono ją, a w roku 1628 ozdobiono wnętrze kościoła i zakończono budowę nowych organów. W czasie oblężenia miasta w roku 1677 pod ostrzałem artyleryjskim zawaliły się sklepienia i wieża, niszcząc cenną bibliotekę. Ponownemu zniszczeniu uległ kościół w roku 1945. Obecnie odbudowywany. Brama Portowa i Brama Hołdu Pruskiego (d. Królewska) wchodziły niegdyś w skład umocnień twierdzy szczecińskiej zbudowanych w latach 1724—1740 pod kierunkiem generała-majora, szefa korpusu inżynierów, Holendra Gerharda Corneliusa van Wallrawe. Miasto zostało wtedy zamknięte gwiaździstym wieńcem wałów ziemnych, które przecinały tylko trzy bramy z mostami: Portowa, Hołdu Pruskiego i Panieńska. Gdy w roku 1873 przystąpiono do rozbiórki umocnień, dzięki interwencji szczecinian obie bramy (Portowa i Hołdu Pruskiego) uchowały się przed wyburzeniem. Przedstawiają one wysoką klasę twórczości architektonicznej, nierozerwalnie połączonej z rzeźbą terenu. W Polsce stanowią one jedne z nielicznych zabytków architektury barokowej tego typu. Kościół Sw. Piotra i Pawła jest najstarszą ze szczecińskich świątyń. Założony w roku 1124 przez biskupa Ottona poza obrębem obwałowań miejskich, zbudowany był z drewna. Budowla, którą oglądamy dzisiaj, pochodzi z lat siedemdziesiątych XIV wieku. Pierwotnie kościół był trzynawowy, sklepiony. Siły poziome od parcia sklepień przejmowały ukryte na wnętrzu przypory, pomiędzy którymi poszczególne cechy rzemieślnicze miały swoje kaplice. Kościół nie miał nigdy wieży, lecz jedynie sygnaturkę wyrastającą z konstrukcji dachowej. W czasie oblężenia przez Brandenburczyków w roku 1677 spalił się dach i zawaliły sklepienia. Odbudowę świątyni zakończono w roku 1683. Sklepienie ceglane zastąpiono drewnianym sklepieniem beczkowym, w roku 1703 ozdobionym przez Filipa Ernesta Eichnera malowidłami przedstawiającymi sceny biblijne. W okresie panowania Francuzów zakwaterowani byli w kościele jeńcy pruscy, a później używano go jako magazynu siana. W czasie ostatniej wojny kościół został poważnie uszkodzony. W trakcie robót konserwatorskich w latach 1961—1963 odrestaurowano kryptę grzebalną, pochodzącą z końca XIII wieku, będącą najstarszym zachowanym miejscem pochówku książąt pomorskich. Z wyposażenia wnętrza na uwagę zasługują trzy mosiężne żyrandole, dar mieszczan szczecińskich z lat 1661, 1702 i 1703. Na zewnętrznych elewacjach podziwiamy terrakotowe maszkarony, przedstawiające ówczesnych rybaków, marynarzy, rzemieślników i kupców. Kościół Sw. Jana zbudowany został przez zakon franciszkanów, którzy przybyli do Szczecina w roku 1240. Z uwagi na słaby grunt zalegający pod fundamentami budowla usadowiona została na drewnianym ruszcie. Nie zapobiegło to jednak osiadaniu i do dzisiaj filary nawy głównej są dość znacznie odchylone od pionu (np. pierwszy z prawej strony). Zgodnie z wymaganiami reguły zakonnej architektura kościoła jest bardzo skromna, uboga w motywy dekoracyjne. Zamiast wieży ustawiono na dachu sygnaturki. Ponieważ nie był to kościół parafialny, zrezygnowano z budowy portalu od strony zachodniej. Chór od strony wschodniej ma osobliwe zakończenie, nie spotykane na naszych terenach — jest to siedem ścian z regularnego dziesięcioboku. W roku 1334 starsi z Domu Żeglarza ufundowali ołtarz. Około roku 1400 pomiędzy przyporami wybudowano kaplice. Gdy nauki Marcina Lutra zaczęły zyskiwać coraz więcej zwolenników, ojciec gwardian, czując się zagrożony, poprosił księcia Jerzego I o glejt oraz sporządził dokładny inwentarz na przypadek szturmu kościoła. Ponieważ tymczasem przestały wpływać datki i ofiary, braciszkowie spakowali wszystkie kosztowności i w roku 1525 potajemnie opuścili miasto. Kościół przejęli protestanci. W roku 1932 świątynię poddano gruntownym zabiegom konserwatorskim, wzmacniając między innymi fundamenty. W czasie działań wojennych obiekt doznał dotkliwych uszkodzeń. Po roku 1945 przy pomocy państwa przeprowadzono remont i w roku 1959 nastąpiło uroczyste poświęcenie budowli. Na szczególną uwagę zasługuje bogato ornamentowana, gotycka płyta nagrobna małżonków Rabenstorp z roku 1378, fragmenty fresków z początku XVI wieku oraz nowoczesny w formie ołtarz główny, dzieło prof. Piaseckiego. Stary Ratusz na dawnym Starym Rynku. W roku 1245 książę Barnim II wydał zezwolenie na rozbudowę istniejącego romańskiego ratusza. Ostateczny swój wygląd otrzymał on po różnych przebudowach w połowie XV wieku. W piwnicach zachowały się gwiaździste sklepienia wsparte na pięciu krępych filarach. Pomieszczenia piwniczne służyły za winiarnię. Parter przeznaczony był na potrzeby handlowe, a na piętrze odbywały się posiedzenia patrycjatu i rady miejskiej. Nad podcieniem znajdowała się sala sądowa, z której prowadziły spiralne schody w dół do piwnicy, gdzie mieścił się karcer. Bogata gotycka elewacja podzielona była rytmicznie wąskimi, bogato profilowanymi blendami i otworami okiennymi. Obie kondygnacje ratusza dzielił maswerkowy fryz. W roku 1879 władze miejskie przeniosły się do nowego ratusza. Zniszczenia wojenne z roku 1945 odkryły spod tynku ciekawe i cenne fragmenty gotyckiej budowli, a wnikliwe studia historyków sztuki pozwalają na odbudowę gmachu w jego pierwotnym stylu.