noclegi na wczasy

Okolice Chojnic

24 lipca 2013r.

OKOLICE CHOJNIC Turystyczną mekką chojniczan są Charzykowy, czy jak tu się mówi Charzyki, ale o nich szerzej w następnym podrozdziale "Od Charzyków do Swornychgaci i Konarzyn". Tu chciałbym przedstawić głównie mało znane miejscowości na południe i wschód od miasta. Do dziś są to tereny typowo rolnicze, a turyści pojawiają się tu zazwyczaj z przypadku. JARCEWO to nieduża wieś leżąca 4 km na północ od Chojnic. W czasach I Rzeczypospolitej tutejszy majątek należał do Skórzewskich. W centrum wsi zachował się wybudowany na przełomie XIX i XX wieku niepozorny dwór rodziny Kreichów. Już w okresie międzywojennym chojniczanie chętnie odwiedzali Jarcewo, przedłużając sobie spacer po Lasku Miejskim. Niecały kilometr na wschód od Jarcewa leży CZARTOŁOMIE, także dawny majątek ziemski, niegdyś własność Knutów, a w końcu XIX stulecia 2880-morgowe dobro Kreichów. Za ich czasów powstał interesujący pałac otoczony parkiem oraz zachowane do dziś zabudowania gospodarcze i dawne czworaki. Przy drodze między obu wsiami oraz nad nieistniejącym już przyparkowym jeziorkiem rosną wspaniałe dęby. KLOSNOWO położone jest 3 km na wschód od Jarcewa. Słynne jest dzięki największej dawniej wyłuszczarni nasion w Europie. Budowę jej rozpoczęli jeszcze Niemcy w roku 1913, lecz uroczyste otwarcie tego nietypowego zakła- du nastąpiło w roku 1920. Przerabia się tu do dziś szyszki z catego kraju, uzyskując nasiona o 95-% zdolności kiełkowania. Stara wyłuszczarnia jest dziś obiektem muzealnym (udostępnionym do zwiedzania). Wytuszczanie nasion odbywa się w nowym obiekcie, wzniesionym na początku lat 90. -W starej wytuszczarni zachowany został pełny ciąg technologiczny, dawny generator, szklane gąsiory, w których przechowywano nasiona, oraz wózki do przewozu szyszek. Z wieży wyłuszczarni roztacza się widok na okoliczne zabudowania leśne. Dla miłośników przyrody wytyczono w Klosnowie leśną ścieżkę dydaktyczną, która opiekuje się Nadleśnictwo Rytel. KROJANTY leżą 7 km na północ od Chojnic i 2 km na wschód od trasy do Kościerzyny. W czasach I Rzeczypospolitej było to dobro królewskie oddawane w dzierżawy. W XIX stuleciu tutejszy majątek znajdował się już Szarża pod Krojantami Krojanty rozsławił jeden z pierwszych polskich ataków na wkraczaj ące do Polski wojska niemieckie. Otóż 1 września 1939 roku rozlokowany pod Chojnicami 18. Pułk Ułanów Pomorskich zaatakował zbliżającą się niemiecką piechotę, usiłującą zająć drogę Chojnice-Kościerzyna. Piechotą wroga w panice rozpierzchła: się po terenie i wówczas pojawił się oddział wojsk pancernych, zadając ciężkie straty polskim ułanom (którzy nie zdążyli się wycofać). Potyczkę kawalerii z od-działartii niemieckimi propagandowo wygrali jednak faszyści, którzy walkę pod Krojantami ukazali jako szarżę polskiej kawalerii... na czołgi. Miejsca walk upamiętniają dwa obeliski - pomnik przy berlince i niewielki postument przy drodze do Krojant. Od lat obronie ziemi chojnickiej we wrześniu 1939 roku poświęcona jest także szkolna izba historyczna w Nowej Cerkwi. Neogotycki kościół w Krojantach w rękach prywatnych, a po sąsiedzku istniała wieś. Sławę przyniosła Krojan-tom szarża polskiej kawalerii 1 września 1939 roku (poświęcona jest jej izba pamięci w szkole w pobliskiej Nowej Cerkwi). Dziś Krojanty znane są dzięki prywatnej klinice rehabilitacyjnej, mieszczącej się w odbudowanym w latach 80. dawnym pałacu. We wsi wart uwagi jest również murowany kościół z roku 1892. Pierwotnie właściciel tutejszego majątku - baron Ekardstein ufundował go dla miejscowej gminy ewangelickiej, jednakże w 1926 roku stał się on filialną świątynią katolicką, a od roku 1935 siedzibą samodzielnej parafii. Częściowo zniszczona w 1945 roku świątynia po wojnie została odremontowana, a przed kilkunastu laty wzbogaciła się o strzelistą wieżę. NOWA CERKIEW to spora wieś położona 4 km na południe od Krojant. W połowie XIV wieku założyli ją Krzyżacy, później było to dobro królewskie starostwa człuchowskiego, ostatecznie rozparcelowane w końcu XIX wieku. W centrum wsi wznosi się duży neobarokowy kościół z lat 1911-1913, z bogatym wyposażeniem (m.in. barokowe ołtarze, gotycka pieta). Po sąsiedzku stoi wybudowana w tym samym czasie plebania. Z początku XX wieku jest również dawna karczma wiejska. W miejscowej szkole od lat funkcjonuje niewielka izba pamięci poświęcona wspomnianej szarży pod Krojantami i walkom we wrześniu 1939 roku. CHOJNICKA KOSZNAJDERIA Niemcy na żyzne tereny między Chojnicami, Tucholą a Sępólnem Krajeńskim przybyli w XIV wieku z Dolnej Saksonii. Do roku 1945 zachowali specyficzną gwarę i stare tradycje. Mimo wielowiekowych kontaktów z okoliczną ludnością polską i wyróżniającego ich spośród innych Niemców katolicyzmu w większości nie ulegli polonizacji. Szczególne ożywienie kulturalno-społeczne Kosznajderów nastąpiło w końcu XIX wieku. Wówczas biskupem chełmińskim był Kosznajder, a Kosznajdrzy prężnie działali w Katolickim Ludowym Stowarzyszeniu dla Kosznajderii i Okolic. Po wojnie 95% niemieckiej ludności opuściło te tereny, a dzisiejsi mieszkańcy pochodzą z prawie całej Polski. SILNO leży 10 km na południowy wschód od Chojnic, przy trasie do Tucholi. Wieś dawniej, jako własność królewska, wchodziła w skład starostwa tucholskiego i była jedną z sześciu zasiedlonych w XV stuleciu przez Kosznajdrów. Najważniejszym zabytkiem Silna jest podcieniowa chata z pierwszej połowy XIX wieku. Budynek ten stanowi własność Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach i prezentowane jest w nim wnętrze... kaszubskiej checzy. Podobno w wystroju wnętrza domów w XIX wieku nie byto różnic między kaszubskimi i niemieckimi mieszkańcami okolic Chojnic, ale na pierwszy rzut oka widać, iż niemiecka historia tej okolicy nadal bywa trudna do zaakceptowania przez lokalne władze. Zabytkową chatę zwiedzać można jedynie latem. Jeśli obiekt jest zamknięty, należy podejść do biblioteki, gdzie dotychczas były przechowywane klucze do chaty (ok. 100 m w kier. Chojnic). We wsi znajduje się także współczesny kościół parafialny. OSTROWITE, położone 3 km na południe od Silna, byto jedną z najważniejszych wsi Kosznajderii. Najstarsza informacja o Ostrowitem pochodzi z roku 1338. Po najeździe husytów na państwo krzyżackie osiedli tu Niemcy z rejonu Osna-bruck, protoplaści tzw. Kosznajdrów. W końcu XIX wieku Ostrowite stało się centrum odrodzenia kulturowego Kosznajderii. Kosznajdrzy, w odróżnieniu od niemieckich osadników z XIX wieku, byli katolikami, i choć zachowali własny język, ich relacje z żyjącą po sąsiedzku ludnością polską i kaszubską były zazwyczaj przyjacielskie. Niestety, po 1945 roku bez względu na poglądy i zasługi dla Polski (a takich też nie brakowało) Kosznajdrzy zostali wysiedleni za Odrę. Będąc w Ostrowitem, koniecznie należy obejrzeć gotycki kościół św. Jakuba z 1402 roku. Parafia powstała tu z inicjatywy komtura tucholskiego już w roku 1338 i obejmowała okoliczne wsie. Po pożarze w roku 1653 kościół odremontowano i ponownie wyświęcono w roku 1695. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie z XVIII stulecia. We wsi przetrwały też masywne XIX-wieczne domy chłopskie. LICHNOWY są kolejną dużą wsią dawnej Kosznajderii i leżą 4 km na zachód od Ostrowitego. Do Lichnów kursuje z Chojnic autobus miejski linii LN. Wieś przypuszczalnie została założona dopiero w czasach l Rzeczypospolitej. Jako królewszczyzna dzierżawiona była przez okoliczną szlachtę. W końcu XIX wieku Lichnowy miały 102 zabudowania i charakter małego miasteczka, a wśród mieszkańców dominowali Kosznajdrzy. Zabytkiem jest tu potężny neogotycki kościół św. Jadwigi z końca XIX stulecia. SŁAWĘCIN, leżący na południe od Lichnów, to typowa rolnicza wieś. Tu zachował się jedyny taki w okolicy niewielki XVI-wieczny kościółek. Świątynia ta powstała w XVI wieku, jednakże jej pierwotny charakter zatarły rozbudowy w latach 1742 i 1931. Niestety, jak większość kościołów i ten w Sławęcinie jest zazwyczaj zamknięty i nie posiada dawnego wyposażenia. OGORZELINY pod nazwą Ogorelina pojawiły się w dokumentach z roku 1275. W czasach krzyżackich wieś nazwana została Gerhardsdorf, z którego z czasem powstało używane przez Niemców Gersdorf. Parafię ustanowiono tu w 1338 roku, a budowę kościoła zakończono w 1402 roku. Świątynia była poważnie zniszczona przez Szwedów i została odbudowana dopiero w połowie XVIII wieku. Najstarszym zabytkiem jest tu XV-wieczny gotycki dzwon, wyposażenie natomiast pochodzi z XVIII i początku XIX stulecia. Na przykościelnym cmentarzu znajduje się grobowiec rodziny Prądzyńskich z 1823 roku. Za przejazdem kolejowym, przy trasie do Zamartego zachował się także interesujący, stylizowany na neogotyk młyn z przełomu XIX i XX wieku.

wakacje Polska, historia, Kaszuby, nad morzem, Chojnice, Muzeum, Kaszuby, pomorze, Wypoczynek, Zwiedzanie, Jeziora