noclegi na wczasy

Klasztor - Kartuzy

17 czerwca 2012r.

Wzdłuż ciągu ulicy Ks. Ściegiennego po jej wschodniej stronie, obecnie zabudowanej, wznosiły się zabudowania folwarku klasztornego, rozebrane w pierwsze] połowie XIX w. Dziś budynek pod nr 1 mieści siedzibę Cechu Rzemiosł Różnych z dużą salą widowiskową na 400 miejsc, ze sceną i kanałem dla orkiestry. Dalej, pod nr 3 wznosi się gmach Liceum Ogólnokształcącego im. Hieronima Derdow-skiego [27], Jest to przebudowana szkoła podstawowa z XIX w., którą wyniesiono na miejscu wcześniejszej, umieszczonej przez władze pruskie w oborze folwarcznej. Opodal szkoły przy chodniiku ulicznym zwraca uwagę olbrzymi pień usychającego niestety około 500-letnlego j e -sionu [31] z ogromnym tworzącym jakby kopczyk sploteta korzeni. Nieco dalej widać interesujący pod względem architektonicznym późnoklasycystyczny dom pod nr 8, wzniesiony prawdopodobnie na fundamentach renesansowego dworu około połowy XIX w. przez właściciela czynnego kiedyś opodal browaru [8], Starsza, jeszcze klasztorna gorzelnia mieściła się w (budynku oznaczonym nr 10, pochodzącym z 1682 r. i przebudowanym w XIX w. na mieszkalny [5], Wędrówkę ulicą Ks. Ściegiennego kończymy obejrzeniem grupy domów oznaczonych numerami 14—18, niegdyś pełniących różne funkcje gospodarcze klasztoru, dziś mieszkalnych [4], Pierwszy (nr 14) to dawna słodownia z 1690 r. z pięcioma piwnicami, w tym jedną zasklepioną. Drugi (inr 16), gotycki, może z przełomu XIV/XV w. mieścił niegdyś młyn wodny i spichrz klasztor ;n y. Płynął pod nim kanał łączący jeziora Karczemne i Klasztorne. Od strony jeziora widać jeszcze ostro-łuczne zamurowane przepusty wody. Od zachodu przytykał do młyna budynek browaru (nr 18), może jeszcze gotycki, przebudowany w okresie baroku. Mieściły się w nim także pokoje gościnne. Pod budynkiem znajdują się zasklepione piwnice. Sklepienia pochodzące prawdopodobnie z 1643 ;r. ma również parter budynku. Wszystkie trzy obiekty po kasacie klasztoru przejęły władze pruskie, a około połowy XIX w. przebudowano je na mieszkania, wykorzystywane do dziś przez mieszkańców Kartuz. Po wielu innych licznych dawniej budynkach gospodarczych (plan na s. 77) nie pozostało żadnego śladu. Dawny klasztor Kartuzów (patrz plan Kartuzji Kaszubskiej). Wielki i na naszych ziemiach unikalny pod względem architektonicznym kartuski zespół klasztorny składał się z kościoła i ref e ik t a r z a powiązanych małym krużgankiem i dalej z wielkiego krużganku, łączącego 17 lub może 18 domków mniszych — eremów. Wielki krużganek rozpoczynał się przy kościele, a kończył w refektarzu. W skład dalszych zabudowań wchodził jeszcze kapitularz, priorat* kuchnie i inne budynki gospodarcze. Większość z tych obiektów wzniesiono około 1400 r. i w XV w. Później, w związku z dewastacjami, budynki restaurowano, przerabiano, co trwało aż do około połowy XVIII W. Zabudowania klasztorne otoczone były murami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Te ostatnie otaczały wielki ogród k 1 a s z t o ;r n y [24], sięgający w pobliże dzisiejszej ulicy Ks. Ściegiennego i do ulicy Wzgórze Wolności. W obręb murów wprowadzały dwie bramy zewnętrzne: jedna od wschodu — Dolna [12] — znajdowała się na linii wschodniej ściany domu nr 14 (d. słodo-wnia) przy ulicy Ks. Ściegiennego; druga — Górna [13] — leżała na południowy zachód od kościoła, a jej położenie wskazuje zachowany fragment murowy tego obiektu. Układ całego założenia i rozmieszczenie poszczególnych budynków uwidoczniony jest na załączonym planie tzw. Kartuzji Kaszubskiej. Po rozbiórkach przeprowadzonych głównie w latach od 1841 do 1875 pozostały do dziś jedynie następujące zabytki: kościół poklasztoriny, refektarz, jeden erem zakonnika, studnia klasztorna i fragmenty muru obiegającego niegdyś całe założenie, dziś stanowiącego na niedużym odcinku ogrodzenie starszego cmentarza.