noclegi na wczasy

Dzieje Kartuz - okres międzywojenny

17 czerwca 2012r.

Wybitne osiągnięcia natomiast zanotować można dla okresu międzywojennego w dziedzinie kultury, między innymi dzięki działalności wspomnianego Aleksandra Majkowskiego. Organizowane były wystawy sztuki ludowej, kursy hafciarskie, które prowadziła siostra Majkowskiego Franciszka. W mieście pojawiały się zespoły teatralne z kraju i występowali w nich tacy artyści, jak Osterwa, Solski, Jaracz i inni. Wspomnieć również trzeba, że w Kartuzach wydawana była "Gazeta Kartuska" z dodatkiem "Kaszuby". W latach 1928—1929 pojawiło się także pismo "Przyjaciel Ludu Kaszubskiego" finansowane przez niemieckie firmy z Gdańska i Sopotu. Głosiło ono zasługi niemieckie dla Kaszubszczyzny w okresie zaboru. Czynnego poparcia udzielał tej gadzinówce dr Fryderyk Lorentz, przysłany jeszcze przed wojną z Niemiec dla badania języka kaszubskiego. Okres hitlerowskiej okupacji. Napad niemiecki na Polskę w 1939 r. zapoczątkował okres krwawego terroru na całej ziemi kaszubskiej. Na rynku w Kartuzach i w okolicznych lasach rozstrzeliwano mieszkańców Kaszub. Na miejscowym cmentarzu przy ulicy Wzgórze Wolności znajdują się groby 317 Polaków pomordowanych w powiecie kartuskim w latach 1939—1945. Tablica pamiątkowa na budynku Szkoły Podstawowej Nr 1 przypomina zbrodnię wymordowania przez Niemców w czasie okupacji 26 nauczycieli polskich z powiatu kartuskiego. Ponadto wszelkiego rodzaju prześladowania, szykany, wciąganie przemocą na niemieckie listy narodowościowe dla uzyskania mięsa armatniego i temu podobna działalność "cywilizatorów" niemieckich była stałym zjawiskiem w okresie panowania brunatnych zbirów hitlerowskich. O nastrojach zabieranych gwałtem do Wehrmachtu Kaszubów i ich stosunku do Polski świadczy najlepiej fakt zaintonowania na rynku w Kartuzach przez 300 poborowych, których prowadzili esesmani, polskiego hymnu narodowego. Minione XX-lecie. 10 marca 1945 r. Kartuzy zostały wyzwolone spod terroru hitlerowskiego. Miasto wyszło prawie cało z działań wojennych, utraciło jedynie budynek stacji kolejowej. Dotkliwym ciosem dla jego mieszkańców było natomiast zniszczenie krótkiej i bezpośredniej linii kolejowej przez Wrzeszcz do Gdańska. Kartuzy zubożone zupełnie w okresie grabieżczej okupacji zaczęły teraz dość szybko dźwigać się z Upadku gospodarczego i rozrastać. Już 4 kwietnia 1945 r. ukonstytuowały się nowe władze powiatu, rozpoczęto uruchamiać placówki handlowe i rzemieślnicze, otwierać szkoły i urzędy, organizować nowe zakłady gospodarcze, służbę zdrowia itp. Miasto powoli wracało do swych pełnych funkcji. Stopniowy jego rozwój był jednak mniej intensywny niż szeregu innych miast województwa, w których na czoło zajęć ludności wysunął się przemysł. Zawsze ubogie w zakłady przemysłowe Kartuzy i obecnie inie posiadają w tej dziedzinie znaczniejszych osiągnięć. Uruchomione do tej pory przedsiębiorstwa to zakłady niewielkie, zatrudniające co najwyżej po kilkadziesiąt osób. Należą do nich: Fabryka Pomocy Naukowych, Gdańskie Zakłady Spożywcze, Kartuskie Zakłady Przemysłu Terenowego, Przetwórnia Owocowo-Warzywna, Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego, Zakład Mleczarski, Spółdzielnia Przemysłu Ludowego i Artystycznego, młyn zbożowy itp. Czynnych jest nadto w Kartuzach szereg warsztatów rzemieślniczych spółdzielczych i prywatnych. W porównaniu ze stanem przedwojennym zaznacza się znaczny postęp gospodarczy. Podniosła się liczba ludności, która z około 5000 w roku 1945 doszła do przeszło 9000 w chwili obecnej. Oczywiście w ślad za tym nastąpił rozwój budownictwa mieszkaniowego. Powstały liczne domy przy wszystkich prawie ulicach, a także nowe osiedla, np. w rejonie cmentarza oraz ma wschód od Jeziora Klasztornego. Z budowli użyteczności publicznej wzniesionych po wojnie należy wymienić zespół budynków szpitala na 160 łóżek przy ulicy Ceynowy 7, Szkołę Podstawową Nr 3 przy ulicy Marchwackiego, Dom Rzemiosła przy ulicy Ks. Ściegiennego. Miasto posiada pięć szkół: trzy szkoły podstawowe oraz Liceum Ogólnokształcące i Zasadniczą Szkołę Zawodową. Otwarto również dwa przedszkola, Dom Dziecka, Dom Kultury Dzieci i Młodzieży, Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną. Z placówek kulturalnych ina czoło wysuwa się znane w całym kraju Muzeum Kaszubskie i Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Kaszuby". Stadion Sportowy, położony przy ulicy 1 Maja, umożliwia rozwój sportu. Działalność społeczną i kulturalną rozwijają nadto związki i stowarzyszenia, jak: ZNP, ZMS, ZHP, kluby, cech rzemieślniczy itd.