noclegi na wczasy

Kaszuby powiat Wejherowski

23 lipca 2013r.

Powiat wejherowski Jeden z większych powiatów kaszubskich, leżący na zachód od aglomeracji trójmiejskiej. Są to tereny rdzennie kaszubskie, choć północno-zachodnia część współczesnej ziemi wejherowskiej, obejmująca przed wojną tereny niemieckie, zamieszkała jest także przez sporą grupę ludności z głębi Polski i Ukraińców, przesiedlonych tu w ramach akcji " Wisła ". Przez środek powiatu, ze wschodu na zachód, biegnie Pradolina Łeby-Recły. Okolice są tu malownicze, a morenowe, porośnięte lasem wzgórza, przypominają miejscami Bieszczady. Gdyby Kaszuby miały stolicę, to właśnie Wejherowo powinno otrzymać to zaszczytne miano. Jest największym z kaszubskich miast, a i kaszubszczyzna jest tu wciąż żywa. Odmienne dzieje poszczególnych części współczesnego powiatu wpływają na różnorodność okolicznych wsi: od typowo gburskich (chłopskich) osad koło Wejherowa, po stare majątki szlacheckie w części dawnej ziemi lęborskiej. Ukształtowanie terenu okolic Wejherowa sprawia, że doskonale nadaje się on do turystyki aktywnej - szczególnie rowerowej, a strome podjazdy gwarantuj ąprawie górskie warunki. Poza tym puste i mało znane plaże koło Choczewa wciąż czekają na odkrycie. MAŁE TRÓJMIASTO KASZUBSKIE Centralnie położone na terenie powiatu Wejherowo jest znaczącym ośrodkiem przemysłowo-handlowym i trzecim pod względem liczby mieszkańców miastem Kaszub (ustępuje tylko aglomeracji trójmiejskiej i Słupskowi). Od południa, wschodu i częściowo zachodu, Wejherowo otaczają rolnicze tereny gmin Wejherowo i Szemud. Nie ma tu wielu miejscowości turystycznych - zainteresowaniem turystów cieszą się tylko największe z okolicznych jezior - Zawiat i Wyspowo. Pradolina Kaszubska, odgradzająca wschodnią część powiatu od nadmorskich wysoczyzn ziemi puckiej, rozciąga się na wschód od Wejherowa. Płynie nią Reda, ale turyści znająją głównie ze względu na szeroką i zachęcającą do szybkiej jazdy, miejscami dwupasmową szosę do Szczecina. Jej naturalnym przedłużeniem jest Pradolina Łeby-Redy, biegnąca aż za Lębork. W Pradolinie Kaszubskiej leżą szybko rozwijające się miasta - kilkunastotysięczna Reda i bliska wielkością Wejherowu Rumia. Miasta te od kilku lat łączy przynależność do powiatu wej-herowskiego oraz współpraca na wielu płaszczyznach. Zapewne stąd wzięła się coraz powszechniej używana nazwa - Małe Trójmiasto Kaszubskie. Jedyne z kaszubskich miast założone w czasach I Rzeczypospolitej. Słynie przede wszystkim z przepięknej, ponad trzystuletniej kalwarii oraz doskonale odnowionego w ostatnich latach centrum. Coraz więcej turystów odkrywa uroki miasta, chociaż większość, pędząc trasą Gdańsk-Szczecin, mija Wejherowo. W odległości zaledwie 300 metrów linia kolejowa dzieli "6" od XVIII-wiecznego centrum, z placem Wejhera, ulicą Sobieskiego i barokowymi kościołami. Także kaszubskie Swjąte Góre, czyli słynna Kalwaria Wejherowska, ukryta jest na wzgórzach otaczających miasto od południa. Dysponujący między innymi dobrami śmiechowskimi wojewoda malborski Jakub Wejher w 1643 roku, po uzyskaniu pozwolenia królewskiego, wydał akt erekcyjny dla osady nazwanej Wejherowską Wolą. Założona u podnóża wzgórz osada już w 1650 roku otrzymała prawa miejskie, jednak Wejherowo ledwie wegetowało. W ciągu kolejnych stu lat liczba jego mieszkańców wzrosła zaledwie o 250 osób. Tylko działalność klasztoru oo. reformatów chlubnie wyróżniała Wejherowo spośród ościennych miasteczek. Funkcjonowała tu szkoła przyklasztorna, a zakonnicy zgromadzili imponujący księgozbiór. Nie sposób nie docenić roli klasztoru w zachowaniu polskości okolic Wejherowa. Prócz kształcenia młodzieży szlacheckiej ważna była też działalność misyjna. Dzięki niej wielu luteran powróciło do katolicyzmu, który później stał się wyznacznikiem polskiej przynależności narodowej. Dopiero I rozbiór spowodował poważne zmiany własnościowe i prawne, które już po wojnach napoleońskich przypieczętowały powstanie dużego powiatu wejhe-rowskiego. W 1808 roku Wejherowo przestało być miastem prywatnym. Jego wybór na siedzibę powiatu podyktowany był nie tylko względami komunikacyjnymi, lecz także małym znaczeniem żywiołu polskiego. Dzięki napływowi urzędników, kupców oraz wolnej ludności z okolicznych wsi liczba mieszkańców Wejherowa wzrosła z 736 w roku 1776 do 4145 w roku 1871. W1850 roku otwarto gimnazjum, a centrum Wejherowa nabrało już miejskiego charakteru. Powstały pięknie do dziś prezentujące się kamienice oraz leżąca u podnóża kalwarii dzielnica willowa. Po zwycięskiej dla Prus wojnie z Francjąprzez miasto przeprowadzono linię kolejową Szczecin-Gdańsk, zbudowano większość obiektów użyteczności publicznej oraz wyznaczono nowe kierunki jego rozwoju. Wejherowo w XIX wieku było areną walki między żywiołami kaszubskim i niemieckim. Jednym z jej akordów była sprawa oo. reformatów. W1834 roku zakonnicy otrzymali nakaz opuszczenia klasztoru. Odraczając wykonanie nakazu, udało im się znaleźć nową siedzibę, do której ostatecznie przenieśli się w 1872 roku. Już trzy lata później, na fali Kulturkampfu, ponownie nakazano im opuszczenie tego " nowego klasztoru ". Niemcy popierani byli przez władającą wejherowskim majątkiem rodzinę Keyserligków. Działała ona także w osławionym Ostmarkemereinie (tzw. hakacie). Zasługą powszechnej w państwie pruskim oświaty było podniesienie poziomu intelektualnego ogółu ludności, dzięki czemu Kaszubi nauczyli się przeciwstawiać prowadzonej z urzędu germanizacji. Na przełomie XIX i XX wieku powstał tu między innymi kaszubski Bank Ludowy, chór Lutnia oraz wiele propolskich organizacji. Dużą rolę odgrywały odpusty na kalwarii. Założyciel Wejherowa - Jakub, był nie tylko majętnym szlachcicem i politykiem, ale także żołnierzem. Podczas wyprawy Stefana Batorego na Psków Wejher brał udział w walkach o ruski gródek Bi.iLi. Źle założone ładunki minerskie, zamiast wysadzić mury, zasypały gruzem część polskich oddziałów, w tym i samego Wejhera. Ten widząc już swą śmierć, ślubował wybudować w swoich dobrach w przypadku uratowania dziękczynny kościół. Wojaka wyratowano i wkrótce zapomniał o przyrzeczeniu. Po kilku latach, podczas polowania w śmiechowskich dobrach, trafił nad malowniczy strumień leśny, który miejscowi zwali Białą. Wspomniawszy na złożony pod Białą ślub, postanowił także nad Białą go wypełnić. A że moda wówczas była na kalwarie, to nad kaszubską Białą, odtąd nazywaną też Cędronem, pośród lasów powstała kalwaria.. Dzieło Wejhera po jego śmierci kontynuowały żona i córka, a Święte Góry opieką otaczali później kolejni właściciele majątku - Sobiescy, Radziwiłłowie, Przebendowscy i niemieccy Keyserlingkowie. Prawdziwy wybuch polskości nastąpił dopiero w 1920 roku, gdy do miasta wkroczyły oddziały armii Hallera. W ciągu zaledwie kilku lat miasto się "spolonizowało ". Już w roku 1924podczas wyborów tylko 25% głosów padło na niemieckich kandydatów. Dość szybko stopniał jednak początkowy zapał, a przysyłani z głębi Polski urzędnicy swą nieudolnością i brakiem zrozumienia miejscowych stosunków skutecznie zrazili do siebie społeczeństwo. Powstanie barier granicznych przerwało także istniejące więzi gospodarcze. Jedynie w sferze kulturalnej Wejherowo nadal stanowiło centrum ruchu regionalnego. Duże zasługi dla Wejherowa położyli burmistrzowie Jan Owiński i Teodor Bolduan. Ten ostatni przeprowadził w Wejherowie wiele inwestycji. Był m.in. inicjatorem budowania ulic, kortów tenisowych, basenu i stadionu. Przyczynił się również do powstania w 1935 roku Teatru Kaszubskiego. Wśród absolwentów tutejszego gimnazjum sporą grupę stanowili przyszli działacze regionalni. Rok 1939 zapisał się w dziejach Wejherowa najtragiczniej w całej historii miasta. Część mniejszości niemieckiej włączyła się do przygotowanych przez hitlerowców działań eksterminacyjnych. Wielu zasłużonych dla miasta, Pomorza i Polski wejherowian zginęło w pobliskiej Piaśnicy. W pierwszych latach okupacji wysiedlono większość ludności polskiej, która zamieszkała w mieście w okresie międzywojennym. Mimo niemieckiego terroru już w 1941 roku uaktywniła się w okolicach Wejherowa kaszubska partyzantka " Gryfa Pomorskiego". W1944 roku prezesem Tajnej Organizacji Wojskowej " Gryf' został mieszkający w Wejherowie Augustyn Westphal. Od 1943 roku działała w mieście także drużyna harcerska, podlegająca Tajnemu Hufcowi Harcerzy z Gdyni. Sowieci wkroczyli do miasta 12 marca 1945 roku. Mimo powołania już nazajutrz polskich oddziałów porządkowych przez kilka dni trwały rabunki i gwałty na miejscowej ludności. Straży pożarnej, zorganizowanej jeszcze przed wyzwoleniem przez Józefa Landowskiego, Wejherowo zawdzięcza, iż nie podzieliło losu pomorskich miast doszczętnie spalonych przez "wyzwolicieli". Przyniesiona na bagnetach Armii Czerwonej władza nie wszystkim odpowiadała. W ciągu pierwszych powojennych lat w okolicach Wejherowa działało kilka oddziałów partyzantki niepodległościowej. Ostatni z nich został rozbity przez UB i MO dopiero w 1951 roku. Od czasu zakończenia wojny miasto znacznie się rozrosło. Wielokrotnie zwiększyła się także liczba mieszkańców, znajdujących zatrudnienie głównie w Gdyni. Współczesne Wejherowo jest miastem ładnym i funkcjonalnym. Dzięki przedsiębiorczości mieszkańców i aktywności władz dość szybko zdołano odrobić wieloletnie zaległości w sferze infrastruktury i wystroju miasta. Rozwinięta sieć handlowa, elegancka zabudowa i wyjątkowe położenie są jego walorami. Jednym słowem, Wejherowo warto odwiedzić.

w Polsce, nad morzem, wycieczki, wypoczynek, Gdynia, Kaszuby, wypoczynek, spacery, Wejherowo, Pomorze